عوامل تاثیرگذار بررتبه اعتباری اشخاص چیست؟

• مهمترین عامل تاثیرگذار بر رتبه اعتباری رفتار دربازپرداخت تسهیلات قبلی اشخاص می باشد. یعنی اقساط به موقع پرداخت شده است یا خیر و این بیشترین نقش را در تعیین رتبه اعتباری ایفا می کند.
• عامل دیگر توانایی لازم در باز پرداخت تسهیلات است : یعنی اگر شخص قبلا از مبالغ باالاتری از تسهیلات استفاده کرده باشد و آن تسویه و به موقع پرداخت شده باشد از رتبه بالاتری برخوردار می شود
• مورد بعدی پایین بودن موارد استعلام اعتبار سنجی و ضمانت می باشد: تعداد موارد غیر عادی استعلام از سایت بانک مرکزی و بالا بودن موارد ضمانت و بدهی های معوق معنای خوبی در راستای اغتبار سنجی ندارد.
• تنوع تسهلات اخذ شده : گرفتن تسهیلات در حوزه مختلف (قرض الحسنه ، مرابحه ، مشارکت و …) باعت افزایش گرید اعتباری می شود.
• بدهی های بانکی: اشخاصی که دارای بدهی هستند از انتیاز کمتری برخوردار می شوند.

 

عوامل کاهنده رتبه اعتباری مشتریان بانک ها و موسسات مالی چیست؟

عوامل تاثیرگذار در کاهش شدید رتبه اعتباری مشتریان بانک‌ها:

• دارای 11 ماه یا بیشتر با وضعیت منفی (سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول) در 24ماه گذشته
• دارای 10 ماه یا بیشتر با وضعیت منفی (سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول) در قرارداد جاری در 24 ماه گذشته
• دارای بدهی سررسیدشده پرداخت نشده خیلی زیاد در 3 ماه گذشته
• دارای بدهی سررسیدشده پرداخت نشده خیلی زیاد در 12 ماه گذشته
• دارای 3 قرارداد با تخلف و نداشتن قراردادهای خاتمه یافته در 5 سال گذشته

 

مفهوم (سررسیدگذشته ، معوق و مشکوک الوصول) چیست؟

در موسسات مالی و اعتباری مطالبات به دو دسته بدهی های جاری (مطالبات جاری) و بدهی های غیرجاری (مطالبات غیرجاری) تقسیم می شوند. زمانی که تعداد اقساط سررسید شده حداکثر دوتا باشد. در دسته مطالبات جاری قرار می گیرد و هزینه زیادی بر سود و زیان موسسات مالی تحمیل نمی کند. و این به معنی نیست که ما همیشه می توانیم تا دو قسط عقب باشم زیرا در هر صورت تاثیر منفی خود را در رتبه اعتباری خواهد گذاشت و تصور غلطی در بین مشتریان بانک هاست.

اما مطالبات غیرجاری : اگر تعداد اقساط پرداخت نشده بین 3 تا 6 قسط باشد در طبقه سررسیدگذشته قرارمیگیرد و 10 درصد از مبلغ طبقه سررسید گذشته برای موسسات مالی هزینه ایجاد می کند.

اگر تعداد اقساط پرداخت نشده بین 7 تا 18 قسط باشد در طبق معوق قرار می گیرد و 20 درصد از مبلغ طبقه معوق برای موسسات مالی هزینه ایجاد می کند.

در نهایت اگر تعداد اقساط پرداخت نشده بیش از 18 ماه باشد در طبقه مشکوک الوصول و یا در اصلاح در طبقه درحال اجرا قرار می گیرد و این طبقه بیشترین هزینه یعنی 50 درصد از کل مبلغ برای بانک هزینه ایجاد می کند و پس از گذشت 5 سال 100 از میلغ به عنوان هزینه لحاظ می گیرد.

 

استفاده کنندگان از رتبه اعتباری چی کسانی هستند؟

بیشترین استفاده از رتبه اعتباری و گزارش اعتبار سنجی اشخاص توسط بانک ها و موسسسات مالی صورت می پذیرد. زیرا بیشترین مراجعه جهت اخذ تسهبلات مالی ، به موسسات مالی و اعتباری می باشد. اما مجموعه مالی دیگر نظر بیمه ها ، شرکت های لیزینگ و .. نیز از این این رتبه استفاده می کندد . شرکت بیمه جهت عقد قرارداد بیمه و یا یک شرکت لیزینگ جهت ارائه خدمات باید مطمئن باشد که اشخاص طرف قرارداد  توانایی انجام و پرداخت به موقع تعهدات و اقساط خود را دارند.

 

چرا برخی از اشخاص علی رغم نگرفتن تسهیلات و نداشتن بدهی فاقد رتبه اعتباری هستند؟

با لحاظ توضیحات فوق و در نظر گرفتن عوامل تاثیر کذار ، به قول معروف املا نا نوشته غلط ندارد و یا جنگ بدون خونریزی و کشته معنی ندارد لذا شما تا زمانی که وام و تسهیلاتی نگرفته اید قطعا قسطی هم پرداخت نکرده اید که معلوم شود آیا به موقع پرداخت می کنید یا نه . از طرف دیگر چه میزان می توانید تسهیلات دریافت کنید و توانایی چه مقدار گرفتن تسهیلات را دارید. در نتیجه فاقد رتیه و یا امتیاز بسیار پایین خواهید شد.

 

چه نوع اطلاعاتی در گزارش اعتباری ارائه می‌شود؟

• اطلاعات هویتی مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی
• اطلاعات مربوط به نقش‌های مختلف اشخاص در قراردادها؛ متقاضی اصلی، متقاضی فرعی (یا شریک)، ضامن
• اطلاعات تفصیلی مرتبط با وضعیت تسهیلات اشخاص، مانند قراردادهای درجریان، خاتمه یافته، خاتمه یافته زودتر از موعد، بازپرداخت و نکول وام
• اطلاعات وثیقه‌های تسهیلات و همچنین اطلاعاتی از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری
• اطلاعات مربوط به استعلام‌های صورت‌گرفته در مورد اشخاص
• اطلاعاتی از بدهکاران شهرداری، خریدهای اقساطی و…
• اطلاعاتی راجع به جنبه‌ها و عوامل ریسک مربوط به مشتریان بانک

 

 آیا پایین بودن رتبه اعتباری قایل جبران است ؟

اگر شخصی هتسید که دارای چک برگشتی و اقساط معوق پرداخت نشده اید می توانید با تسویه بدهی و رفع اثر چک برگشتی و بروزسانی اقساط معوق و همچنین استمرار در بازپرداخت به موقع اقساط آتی در آینده رتبه اعتباری خود را به مرور بهبود ببخشید.

نکته مهم : در مدل اعتبار سنجی گذشته تنها چکهای برگشتی و اقساط معوق و تعهدات مستقیم و غیرمستقیم(ضمانت) اشخاص در سیستم بانکی ، ملاک عمل بوده است اما در مدل جدید علاوه بر موارد ذکر شده تمامی سوابق مالی فرد اعم از پرداخت مالیات، قبض، جریمه‌های راهنمایی و رانندگی، پرونده‌های مالی در قوه قضائیه و… در رتبه اعتباری موثر است.

 نسخه جدید مدل امتیازدهی اعتباری اشخاص حقیقی

 

 جدول تعیین رتیه اعتباری چگونه است ؟

رتبه اعتباری با حروفی مانند A، B، C، D و E مشخص می‌شود که هر کدام نشان‌دهنده سطح معینی از اعتبار مالی هستند. این حروف به ترتیب از A (عالی) تا E (خیلی ضعیف) درجه‌بندی می‌شوند. علاوه بر این، اعدادی مانند 1، 2 و 3 نیز به این حروف اضافه می‌شوند تا بازه‌های دقیق‌تری از رتبه اعتباری را نشان دهند. به‌عنوان مثال A1 نشان‌دهنده بالاترین سطح اعتبار و E3 نشان‌دهنده پایین‌ترین رتبه است.

لینک محاسبه رتبه اعتباری

 

• رتبه اعتباری A (عالی  یا ریسک خیلی پایین) :

این رتبه نمایانگر بالاترین سطح اعتبار است و نشان می‌دهد که فرد یا سازمان سابقه مالی درخشانی دارد. اشخاصی که دارای این رتبه هستند معمولا تمام تعهدات مالی خود را به موقع انجام دادند و ریسک نکول آن‌ها بسیار پایین است. تضمین می کند شخص مورد نظر توانایی بازپرداخت وام‌ها و تعهدات مالی را دارد.

اشخاص حقیقی و حقوقی که رتبه A1 دارند، بهترین وام‌ها و شرایط مالی را از بانک‌ها دریافت می‌کنند و اغلب نیازی به تضمین‌های اضافی ندارند. رتبه A2 و A3 نیز همچنان در سطح بالایی از اعتبار قرار دارند، اما کمی ریسک بیشتر نسبت به A1 دارند. در کل داشتن رتبه A نشان از سابقه مالی و اعتبار بالا همراه با ریسک بسیار پایین است.

• رتبه اعتباریB (خوب یا ریسک پایین) :

رتبه اعتباری B نشان‌دهنده اعتبار خوب و قابل قبول است و اشخاصی که این رتبه را دارند، معمولا سابقه مالی مناسبی داشته و تعهدات مالی خود را به موقع انجام داده‌اند، اما ممکن است چند مورد دیرکرد جزئی در پرداخت‌ها وجود داشته باشد. به طور کلی رتبه B نمایانگر ریسک نسبتا پایین است و افرادی با این رتبه واجد شرایط دریافت وام‌ها و تسهیلات بانکی با شرایط مناسب خواهند بود.

رتبه B1 نزدیک به A3 است و نشان می‌دهد که وضعیت مالی فرد خوب است و تنها کمی ریسک وجود دارد. رتبه B2 و B3 نیز همچنان وضعیت مالی قابل قبولی را نشان می‌دهند اما ممکن است بانک‌ها برای ارائه وام‌های کلان به این اشخاص حقیقی یا حقوقی، تضمین‌های بیشتری درخواست کنند.

• رتبه اعتباریC (ریسک متوسط) :

رتبه C در رتبه بندی قابل قبول قرار دارد و همراه با ریسک متوسط است. اشخاص در دوره زمانی به دلیل مشکلات مالی تعهدات خود را با تاخیر انجام داده اند ولی در نهایت همه آن را با کمی تاخیر پرداخت کرده اند. بانک‌ها و موسسات مالی برای اعطای وام و تسهیلات به اشخاص دارای رتبه C ممکن است محدودیت‌هایی را در نظر گرفته و تضامین بیشتری را اخذ می کنند.

رتبه C1 بهتر از C2 و C3 است و نشان می‌دهد که وضعیت مالی فرد در حال بهبود است. رتبه C3 ممکن است نیازمند تضمین‌های اضافی یا وثیقه برای دریافت وام باشد.

• رتبه  اعتباری D  (ضعیف یا ریسک بالا) :

رتبه‌های خوبی برای دریافت تسهیلات نبوده و در رده ریسک بالا طبقه بندی می شود . رتبه D نمایانگر وضعیت مالی ضعیف است و نشان می‌دهد که فرد یا شرکت، مشکلات مالی قابل‌توجهی داشته و ممکن است نتوانند تعهدات مالی خود را انجام دهند.

اشخاص با این رتبه معمولا برای دریافت وام‌ها و تسهیلات مالی با مشکلاتی مواجه می‌شوند و بانک‌ها اغلب تمایلی به همکاری و مساعدت جهت اعطای وام و تسهیلات ندارند.

• رتبه  اعتباری E  ( خیلی ضعیف یا ریسک خیلی بالا) :

رتبه E پایین‌ترین سطح اعتبار و همراه با ریسک خیلی بالا ست و  نشان‌دهنده مشکلات جدی مالی است. اشخاص دارای این رتبه، اغلب سابقه نکول متعدد دارند و بانک‌ها معمولا هیچ وامی به این افراد اعطا نمی‌کنند. این رتبه بیانگر آن است که فرد به شدت در پرداخت تعهدات مالی خود بدقول و ناکام بوده است  و احتمال لاوصول شدن تسهیلات در این رتبه بسیار بالاست.

 

جمع بندی و نتیجه گیری:

بسیاری از  اشخاص (حقیقی و حقوقی)به دنبال  دریافت هرچه بهتر و بیشتر تسهیلات بانکی در کوتاه ترین زمان ممکن هستند. از طرفی بانک ها نیز در تخصیص منابع در اختیار، می بایست بهداشت اعتباری و اصول استاندارد اعتبارسنجی را رعایت کنند لذا شاخص بسیار مهم جهت پوشش این موضوع استفاده از رتبه اعتباری اشخاص به عنوان معیار اصلی می باشد.  لذا  ما در این مقاله سعی کردیم نکات مهم و عوامل تاثیر گذار در افزایش رتبه اعتباری و عوامل کاهنده آن و همچتین جدول  محاسبه رتبه اعتباری را  به نمایش بگذاریم تا به اشخاص در جهت درک چگونگی رتبه‌بندی اعتباری خودشان کمک کنیم ،از وضعیت مالی خود آگاه شوند و در جهت بهبود آن اقدامات لازم را انجام دهند.

 

همچنین بخوانید:

آموزش افزایش نمره اعتبار سنجی بانکی در سال 1403 

طرح مهربانی متفاوت ترین وام قرض الحسنه

 اعتبار سنجی اشخاص حقیقی و حقوقی